Overblijvende grachtarmen van een oude, begin 19de eeuwse aanleg bij een 'stedenbouwkundig veroordeelde' vakwerkhoeve waarvan het herenhuis is gesloopt.

Op de Ferrariskaart wordt de hoeve voorgesteld als een cluster gebouwen met een ringgracht, ten zuiden van de Bombroekmolen en het kasteel. Op de Primitieve kadasterkaart van 1810-1841 door L. Tricot, is deze ringgracht herleid tot een met de Winterbeek verbonden stelsel van kanalen met een ovaal eilandje (perceel nr. 184), gelegen in een lustbos (nr. 182); we zien hierin een eenvoudige vroeg-landschappelijke aanleg, mischien wel een jardin anglais. Bij de hoeve (nr. 185), die bereikbaar was vanaf de Dorpsstraat lag toen immers ook een bescheiden herenhuis. Het goed, dat tijdens het ancien régime afhing van de kartuizers van Zelem is op dat ogenblik het bezit van Louis Napoleon Alen, echtgenoot van Aglae de Heusch, rentenier in Kortessem.

Het goed evolueert verder, onder meer in 1848 als de huidige schuur verschijnt (of werd verplaatst of met hergebruikt materiaal opgetrokken want de poortbalk is anno 1723 gedateerd) en de toegang tot het goed wordt verlegd na eerst een vergroting wordt later een nieuw herenhuis gebouwd, percelen worden samengevoegd en delen van de grachtarmen worden gedempt.

Nu ligt de Kerselaarhoeve achter de recentere bebouwing van het Daaleinde, de in 1976 aangelegde verbindingsweg van Kortessem naar Diepenbeek, die een funeste invloed heeft gehad op het verdere bestaan van het goed. Zoals de molen en het kasteel van Bombroek lag ze voorheen aan de Dorpstraat, die toen deze verbinding verzekerde. Het is nog steeds een mooi, maar nu verlaten en vervallen geheel van witgeschilderde of witgekalkte vakwerkgebouwen met vullingen van baksteen, leem of betonblokken en een structuur die deels gepikt is. Het bestaat uit een alleenstaande schuur, een L-vormige vleugel die het boerenhuis en de stallingen bevat, zoals op de kadasterkaart, en er tegenover een recenter, mooi bakstenen paviljoentje met pannen tentdak. Er naast staat een pomp die water haalt uit een bron die sinds 1976, met de komst van de nieuwe weg, erg aan debiet heeft ingeboet. Op de vierde zijde stond voorheen het herenhuis, dat het buitenhuis was van de Hasseltse familie Alen. Het werd in 1968 gesloopt omdat het nodige grondig onderhoud als verloren kost werd beschouwd door de onzekere toekomst. Dat was ook voor de rest van de hoeve het geval, omdat het tracé van de geplande nieuwe weg voortdurend verplaatst werd, over of naast het goed. Een mooi voorbeeld van de 'stedebouwkundige veroordeling' van onroerend erfgoed, dat nog steeds weegt op het voortbestaan van de resterende gebouwen.

Eén arm van de grachten werd gedicht, maar achter de L-vormige vleugel blijft de oude vijver nog bestaan. Van de oude tuinaanleg is niets zichtbaars overgebleven, tenzij een oude zomereik (Quercus robur) (365 cm) en een oude taxus (Taxus baccata) (154 cm). De treurwilg (Salix) (450 cm) werd in 1945 geplant, ook de catalpa (Catalpa bignonoides), de bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') en de rest van de beplanting zijn jonger.

Auteur: De Maegd, Christiane

Auteur: Van den Broeck, Myriam

Datum: 2007

Titel Text: Grachtarm bij de Kerselaarhoeve