Parkje in landschappelijke stijl met pittoresk karakter, (nage­noeg 15 hectare), bij een huis in een lan­dschappe­lijke versie van de ­ neo­clas­sicis­ti­sche stijl met land­ge­bou­wen en moestuin, het ge­heel van 1852.

Het domein is geïsoleerd gelegen ten zuiden van Spalbeek, ten noorden van de Herk en wordt bevloeid door de Rijsbeek. Het werd in 1852 gecreëerd door Eugène Pollenus (1796-1879), procureur en burgemeester van Spalbeek. In 1882 en 1911 werden de landgebouwen uitgebreid en de vakwerkschuur werd overgebracht naar verluidt van uit Kozen en was afkomstig van de Kempeneersschans in Wijer (Nieuwerkerken). In 1918 werd tegen ­het huis een keu­ken­vol­ume toe­ge­voegd. De voormalige toegangsdreef naar de Weij­erstraat werd pas in 1896 geka­das­treerd.

Op de dépôt-kaart met de terreinopname van 1870 ligt het huis binnen de hoogtelijn van 29 meter, ten noorden van de Jodenstraat. Op de 1884-kaart verschijnen de bijgebouwen en de ommuurde moestuin ten westen, een dreef naar het noorden in de as van het huis en tenslotte het parkje ten zuiden. De oprit is in de langwerpige rondweg geïntegreerd en de oude gracht aan de straat doet dienst als vijver. De stafkaart met de opname van 1933 komt met de huidige configuratie overeen.

De huidige toegang ligt aan de Herkkantstraat en gebeurt tussen twee recente bakstenen pij­lers met ingediepte voegen en dunne dekstenen van beton, naar het model van de voorma­lige hoofd­toe­gang. Die lag ten oos­ten aan de Oudestraat, nu een land­weg, ter hoogte van een dreef naar de Wey­ersstraat. De twee oude toe­gangs­pijlers met een deksteen van blauwe hardsteen met diamantpunt, bleven daar staan. De huidige oprit ligt in grijze grind, deels begeleid door een haag van eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna). Aan de Oudestraat blijft een restant van een zelfde haag als begrenzing over.

Het park met pittoresk karakter, bezit merkwaardige bomen en een dreef van bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') in de as van het huis, naar het noorden, met parallel een ont­wa­te­rings­gracht. De kleine vij­ver is ontstaan door kleiwinning voor de vervaardiging van baks­tenen en pannen voor de wo­ning. Een ruim gras­veld strekt zich ach­ter het huis uit. Verschillende grote bomen sneuvel­den tijddens de stormen van de laatste jaren, maar recente aan­plantingen moeten de leemten opvullen. De nutstuinen, moes- en bloementuin en boomgaard, bevinden zich ten westen van de landgebou­wen en zijn deels met een lage bakstenen muur en deels met een haag van gele kornoelje (Cornus mas) begrensd. Een eenvoudig, verzorgd smeedijzeren ingangshekje hangt tussen bak­stenen pijlers met natuurstenen deksteen. Het heeft vierkant stijl- en regelwerk met spijl­en. Tegen de zijpuntgevel van het wagenhuis groeien leiperen. Een prettig gegeven hierover is een krantenbericht van 1863 dat vermeldt dat 'B. Claes, hovenier by M. Pollenus te Spalbeek' het diploma bekwam 'voor het kweeken en snoeijen der fruitboomen in de staetshofbouwschool te Vilvoorden'.

De grijsgeschilderde rechte bordestrap met balusterspijlen en witte liggende leeuwen, is het resulaat van de verbouwing van de vorige, eenvoudige pui met dubbele steektrap.

Bomen
(Het cijfer tussen haakjes is de stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte)

Amerikaanse eik (Quercus rubra), bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), Canadapopulier (Populus x canadensis), fijne spar (Picea abies), gewone haze­aar (Corylus avellana), gewone lijs­ter­bes (Sorbus aucuparia), ­gewone pla­taan (Platanus x hispanica), gewone ro­binia (Robinia pseudoacacia), gewone taxus (Taxus baccata), grauwe abeel (Populus x canescens), ­gewone moe­ras­cipres (Taxodium distichum), moe­ra­seik (Quercus palustris), bastaardzomereik (Quercus x rosacea), bindwilg (Salix alba 'Chermesina'), tamme kas­tanj­e (Castanea sativa), vederesdoorn (Acer ­negundo), witte paardekastanje (Aesculus hippocastanum), zilverl­in­de (Tilia tomentosa), Coloradozil­ver­spar (Abies concolor), zo­mer­eik (Quercus robur). Naast merkwaardige struiken als een oude herfstpaardekastanje (Aes­cul­us par­viflora), een camellia (Camellia x williamsii), een oude schijnels (Clethra alnif­ol­ia), een oude sneeuwklokjesboom (Hale­sia carolina), mahoniestruik (Maho­nia aquif­ol­ium), Bes­hulst (Ilex aquifolium 'Pyramidalis') en scherpe hulst (Ilex aquifolium). Ook leifruit tegen de bijgebouwen. Goed ont­wikkelde kruidlaag met eénbes, gevlekt longkruid, knol­steenbreek,lel­ietje-der-da­en, sneeuwklokje, veel­bloe­mige salo­mons­ze­gel. Ver­der ook gewone esdoorn met bont blad (Acer pseudopl­a­tanus 'Le­opol­dii') (172 cm, 40 jaar oud), rode bastaardpaardekastanje (Aescul­us x carnea) (204 cm), tamme kastanje (352 cm),bruine beuk (264, 193, 264, 524 cm), monu­mentale gewone beuk (­Fa­gus syl­va­tica) bebladerd over de ganse lengte van de tak­ken (504 cm, van omstreeks 1870), gewone plataan (276, 306 cm), zomereik (555 cm), gewone robinia, cultivar (Robi­nia pseu­doa­cacia 'Tortu­osa') (316 cm), Hollandse linde (Tilia x vul­ga­ris) (314 cm).

Auteur: De Maegd, Christiane

Auteur: van den Bossche, Herman

Datum: 2006

Titel Text: Hof te Rijsbeek