Identificatie en beschrijving
Titel Tuin van een directeurswoning
Provincie Vlaams-Brabant
Gemeente Vilvoorde
Deelgemeente Vilvoorde
Bron Schepping: 2013-06-18
Bijwerken: 2017-05-30
URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134137
Locatie Spuymolenstraat 47 (Vilvoorde)Spuymolenstraat
Coördinaten Breedte: 4.41762120699
Lengte: 50.9302792769
label.localisation [50.9297098079,4.41734139702], [50.9296989371,4.4173268959], [50.9297007418,4.41732362352], [50.9299025933,4.41695771762], [50.9299150497,4.41697434269], [50.9299464963,4.41701631247], [50.9299812071,4.41706264056], [50.9300158582,4.41710888639], [50.9300678185,4.41699975083], [50.9301537653,4.4168192367], [50.9301748683,4.41684350154], [50.9304444657,4.4171535044], [50.9304472654,4.41716154022], [50.930624191,4.41766930515], [50.9307252893,4.41795366988], [50.9307921962,4.41814186939], [50.9307648023,4.41817100809], [50.93072906,4.41820902778], [50.9305940672,4.41835262204], [50.9304547935,4.41850076759], [50.930446506,4.41850958182], [50.9304462629,4.4185090956], [50.9303433006,4.41830337357], [50.9302715258,4.41812154673], [50.930245837,4.41805647246], [50.9297098079,4.41734139702]

Primaire tekst

Landschappelijke tuin van 48 are, oorspronkelijk 72,5 are, aangelegd naast een in 1890 gebouwd herenhuis; het ­ vijvertje is een relict van de middeleeuwse stadsgracht.

Het vrijstaande herenhuis tegenover de Roger de Grimberghestraat maakt deel uit van de oudste industriële site van Vilvoorde: de omgeving van de Spuymolen. Deze windmolen werd in 1691 geplaatst op de vierkante toren over de Zenne, die deel uitmaakte van de middeleeuwse stadsomwalling. Op diezelfde plaats bevond zich voorheen de sluis ('Spuye') die het water in de stadsgrachten opstuwde. Oorspronkelijk ging het om een zaagmolen. Volgens het Primitief kadaster was het circa 1830 een graanmolen. In een gebouw vlak ernaast was toen een "fabriek van chimique bereidsel" gevestigd en de eigenaar – een zekere Alexandre Delvaux uit Brussel – bezat langs de stadswal ten noordoosten van de molen ook een huis met stal en enkele tuin- en hakhoutpercelen. Hier bouwde tabaksfabrikant Pieter Jacobs vanaf 1880 een bescheiden landgoed uit, met een herenhuis annex stal en koetshuis, een serre, een kippenren, een moestuin en een landschappelijke siertuin. Het oude huis werd rond 1890 gesloopt en vervangen door het huidige gebouw, bepleisterd en witgeschilderd, vier traveeën breed en vier diep, met een souterrain en twee bouwlagen. De twee middelste traveeën werden verhoogd onder een geknikte kroonlijst, die aan een driehoekig fronton herinnert en, samen met het omlopende hoofdgestel met architraaf en fries, het gebouw een classicistisch karakter geeft. De lage aanbouw met de dienstruimten en de inrijpoort met een smeedijzeren hek bevinden zich rechts van het huis en ook aan de achterzijde liggen nog lagere aanbouwen.

Een tweede toegang met een monumentaler poorthek (lanspunten en gecanneleerde pijlers bekroond met bollen met punten) links van het huis, vormt de rechtstreekse toegang tot de siertuin, die naast – ten zuidwesten van – het huis ligt. Deze tuin besloeg oorspronkelijk 72,5 are, maar werd in de jaren 1920 gereduceerd tot de huidige 48 are, aangezien het zuidwestelijke gedeelte werd verkaveld voor de bouw van rijwoningen. In 1914 werd het domein als directeurswoning aangekocht door de naamloze vennootschap 'Fours à Coke de Vilvoorde', later een afdeling van de 'Forges de Clabecq', die toen op een aanpalend terrein tussen de Slachthuisstraat en de Zenne een cokesfabriek uitbouwde. Het huis werd in 2006, samen met de tuin, gerestaureerd en gerenoveerd. Het vijvertje, afgebeeld op de stafkaart van 1909, is een relict van de oude stadsgracht, dat werd verbreed tot zijn huidige ovale vorm. Met de uitgegraven specie werd vermoedelijk het reliëf geaccentueerd en werd het heuveltje aan de zuidrand – momenteel beplant met witte paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum) – aangelegd. Deze paardenkastanjes dateren vermoedelijk al van na de Eerste Wereldoorlog. Tot de oorspronkelijke beplanting behoren een bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), twee platanen (Platanus x hispanica), een ginkgo (Ginkgo biloba) en een hangende zilverlinde (Tilia petiolaris)

Merkwaardige bomen (opname 8 juni 2007)
Het cijfer in vet geeft de stamomtrek in centimeters weer. De omtrek wordt standaard gemeten op 150cm hoogte.

  • 14. ginkgo (Ginkgo biloba) 239
  • 18. hangende zilverlinde (Tilia petiolaris) 401(100), vier takken op één onderstam

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Kennes, Hilde

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2009

Titel Text: Tuin bij herenhuis

Grafische documenten

De landschappelijke tuin bij het in 2006 gerestaureerde herenhuis in de Spuymolenstraat met het vijvertje als relict van de middeleeuwse stadsgracht (Pauwels, Oswald, 17-02-2009, ©Vlaamse Gemeenschap)

Bibliografie

Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Oudste kadastrale legger 212 Vilvoorde, art. 118 en art. 2334.

Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschets Vilvoorde 1891 nr. 9.

CALDERON A., Historiek der straten van Vilvoorde, Leuven, Jan Van Helmont, 1993, p. 309-310.

KENNES H. & STEYAERT R., Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. Inventaris van het bouwkundig erfgoed: gemeente Vilvoorde, deelgemeente Peutie, Brussel, Afdeling Monumenten en Landschappen, 2005, p. 152.

WAUTERS A., Histoire des environs de Bruxelles, VI-b, heruit­gave van de editie van 1855, Bruxelles, Editions Culture et Civilisation, 1972, p. 77.

Beknopte karakterisering