Oorspronkelijk omwalde pastorietuin van 76 are, met typische tweeledigheid, die bewaard en herkenbaar bleef: een vlak, bij de pastorie aansluitend en vroeger kruisvor­mig ingedeeld perceel (70 are), en een omstreeks 1840-1850 'landschappelijk' aange­legde appendix.

De Norbertijnenabdij van 't Park bezat sinds 1481 het patronaats- en tiendrecht te Korbeek-Lo. De in 1752 in op­dracht van abt Alexander Sloter­mans opgerichte pas­torie is typologisch interessant als oudste van vier vrijwel identieke norbertij­nerpastorie­ën die in een korte tijdspanne in het Leuvense werden gerealiseerd. Het gaat om een classicistisch geïnspireerd, bak- en zandstenen dubbelhuis, dat vrijwel gaaf bewaard is gebleven, zowel in- als uitwendig. Karakteristiek zijn de verticale banden uit witte zandsteen, die de beneden- en boven­vensters met elkaar verbinden. De heropbouw van 1752 ging gepaard met een herschikking van het pastoriegoed. Opvallend hierbij is dat deze herstructurering beantwoordde aan het vigerende model van het "vivre entre cour et jardin", in dit geval een kleine binnenplaats of voortuin tussen poortgebouw en pastorie en, daarachter, de eigenlijke tuin.

Een kaartenboek met de eigendommen van de kerkfabriek opgemaakt in 1850 bevat een figuratieve voorstelling van "de pas­tory met haere vyvers en hof", 80 are 23 centiare groot. De tweeledigheid die andere pastorietuinen in de regio kenmerkt is ook hier aanwezig, maar erg asymmetrisch: een grote (70 bij 100 meter), geometrisch aangelegde, door grachten omgeven rechthoek met het pastoriegebouw, tegenover een informeel aangelegde, vier­kante appendix (linksboven op de figuratieve kaart) van ongeveer 20 bij 30 meter, die niet vanuit het 'eiland' bereikbaar is en ont­sloten wordt door een slingerpad. Op de Ferrariskaart (1771-1775) wordt dit perceeltje als vijver voorgesteld. Het werd vermoe­delijk niet lang vóór 1850 bij de tuin ingelijfd en van een modieus, landschappelijk kronkelpad voorzien. Het geheel is strak afgelijnd, besloten, omgeven door een haag. Tussen de ringgracht en deze haag bevindt zich volgens de kaart van 1850 een 6 tot 8 meter brede strook waarop met tussenafstanden van 10 meter bomen staan ge­plant, die eigenaardig genoeg hun schaduw afwerpen in zuidwestelijke rich­ting. Het 'eil­and' is lotharingskruisgewijze ingedeeld in zes hoofd­compar­timen­ten, die op hun beurt door kruisen zijn onder­ver­deeld in vier, door paadjes gescheiden modules van circa 10 bij 10 meter. Deze modules worden op de kaart grafisch ingevuld met een combi­natie van punt­jes, bolletjes en streepjes, die ongetwijfeld de gewassen op elk bed symboliseren. Omdat er geen schaduwen worden afge­beeld gaat het vermoedelijk niet om opgaande plan­ten, hoog­stens klein fruit.

Niet alleen de appendix wordt gekenmerkt door informele aanleg, maar ook de blokken (op de kaart) links en rechts van het pas­toriegebouw en, met res­pect voor symmetrie, de binnenplaats tussen het poortgebouw en het woongedeelte. Opmerkelijk is de inham die de ringgracht vormt in het blok rechts van de pastorie, langs de straatkant geflankeerd door een muur; de aard en de functie hiervan zijn niet duidelijk (aanlegsteiger? pergola?). Binnen de informeel aangelegde gedeelten worden bomen of bomengroepjes afgebeeld, elk met hun schaduw en, in de concave zijde van de wegkron­kels, ook bloemperken of corbeilles.

Opvallend bij de ringgracht is de zuidoostelijke arm (boven op de figuratieve kaart), breder dan de andere, naar het zuidwesten zelfs lichtjes verbredend. Deze arm, waar zich ook een bron bevindt, is de enige die als waterpartij bewaard bleef, met een nogal spectaculaire water- en oevervegetatie die er – behalve Pontederia cordata – erg 'inheems' uitziet, maar desondanks grotendeels werd aange­plant: grote waterweegbree (Alisma plantago-aqua­tica), gele lis (Iris pseudacorus), aarvederkruid (Myriophyllum spicatum) en ook enkele weliswaar i­nheemse maar (voor een brongebied in de zandleemstreek) vreemde verschijningen, zoals kikkerbeet (Hydrocharis morsus-ranae), waternavel (Hydro­cotyle vulgaris), waterdrieblad (Menyanthes trifoli­ata), gele plomp (Nuphar lute­a) en drijvend fonteinkruid (Potamogeton natans).

De lange zijarmen van de ringgracht zijn nog als droge depres­sies herkenbaar. Aan de rand ervan, soms erin, werden bomen aangeplant, voornamelijk zomerlinde (Tilia platyphyl­os), die momenteel stamomtrekken hebben tot meer dan 3 meter (stamomtrek standaard gemeten op 150 cm). De meest monumentale boom, een zomereik (Quercus robur) met een stamomtrek van 380 centimeter, bevindt zich op de appendix. Verspreid komen enkele beu­ken, waarvan twee bruine (Fagus sylvatica 'Atropunicea') en gewone essen (Fraxinus excelsior) voor met stamomtrekken tot 3 meter. De oude taxussen op de appendix zijn mogelijk restanten van de beplanting die figureert op de kaart van 1850. Opmerkelijk is een oud exemplaar gele kornoelje (Cornus mas), een soort die frequent in pastorietuinen opduikt. Van de oude in­deling van het 'eiland' is geen spoor meer te bekennen.

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Paesmans, Greta

Datum: 2004

Titel Text: Tuin van de pastorie van de Heilig Kruiskerk