Pastorietuin van 30 are bij een in 1752 gebouwde pastorie; in de voortuin één van de dikste en oudste ginkgo's van België.

De huidige pastorie van Geetbets werd gebouwd in 1752-1753 op kosten van de belangrijkste tiendheffers (het kapittel van de Sint-Pieterskerk van Leuven en de abdijen van Rothem, Sint-Gertrudus te Leuven en Vlierbeek te Kessel-lo). Het gaat om een bakstenen, zogenaamd dubbelhuis, vijf tra­veeën breed met de voor- en de achterdeuren in het midden, twee bouwlagen, een zadeldak (momenteel met eternietleien). De hardstenen omlijsting van de rondboogdeur aan de straatzijde en de omlijstingen in Gobertange van de vensters van de benedenverdieping vormen zowat het enige ornament. Tot in de jaren 1970 was ook de straatgevel witgepleisterd of -gekalkt. Ten gevolge van het concordaat tussen Napoleon en paus Pius VII werd de genationaliseerde pastorie aan de gemeente toegewezen, met beschikkingsrecht voor de pastoor. De schuur van de pastorie, die de voortuin aan de rechterzijde afsloot, werd rond 1830 als schoolgebouw gebruikt. Twaalf jaar later werd ze om reden van bouwvalligheid gesloopt en door een nieuw schoolgebouwtje vervangen, dat op zijn beurt in 1870 werd afgebroken.

Het pastoorsgoed besloeg niet meer dan 30 are, in vergelijking met de andere pastorieën van de regio eerder krap bemeten. Het grootste gedeelte daarvan werd gevormd door de achtertuin, een onregelmatig perceel van 23 are, dat recentelijk werd heringericht (buxushaagjes, leilinden etc.). Van de achter­tuin zijn ons geen oude foto's of afbeeldingen bekend en oude bomen komen er niet in voor. Van de voortuin bestaan verschillende ansichtkaarten, waarop telkens een rond waterbekken te zien is, te midden van een cirkelvormig grasplein, waarrond de weg loopt. De nog bestaande esdoorn (Acer pseudoplatanus) rechts van de pastorie en enkele min of meer in vorm gesnoeide taxussen (Taxus baccata) komen eveneens op deze foto's voor. Op recenter fotomateriaal is ook het lage bakstenen muurtje langs de straat te zien met bijzonder fraaie Lodewijk XV-hekpijlers, vermoedelijk gerecycleerde ornamenten die in 1974 werden geplaatst.

Het merkwaardigste element komt echter nooit in beeld, namelijk de reusachtige boom rechts vooraan, een Japanse notenboom (Ginkgo biloba L.) met 5 m stamomtrek (3). De boom vertakt op 2 m hoogte en de totale hoogte bedraagt circa 24 m. Volgens de dendrologische inventaris van België staat de dikste Ginkgo van België, met 496 cm stamomtrek, in het kasteeldomein van Rouillon te Anhée-Annevoie. De meting van Rouillon dateert intussen van 1990, maar de Ginkgo van Geetbets, die niet wordt vermeld in deze inventaris, is hoe dan ook veruit een van de tweede dikste van België en zou zelfs niet misstaan in de 'kampioenenlijst' van China, het thuisland van deze soort. In Vlaams-Brabant komen diverse ginkgo's voor met stamomtrekken van meer dan 400 cm, onder meer te Tienen (stadspark, Veldbornstraat, Danebroekestraat) en Leuven (Sint-Geertruiabdij, Villerscollege). Deze bomen behoren ongetwijfeld tot de oudste generatie aanplantingen van deze soort, die in 1727 vanuit Oost-Azië via de plantentuin van Utrecht in Europa werd ingevoerd. Opmerkelijk is dat bomen van deze oudste generatie in de regio Leuven-Tienen-Diest steeds in voormalige kerkelijke goederen worden aangetroffen. Het bouwjaar van de pastorie van Geetbets is wellicht ook het aanplantingsjaar van de ginkgo in de voortuin.

Een interpretatieprobleem: de standplaats van deze boom stemt min of meer overeen met de plaats waar volgens de kadastrale opmetingsschetsen het in 1870 afgebroken schooltje stond...

Merkwaardige bomen (opname 15 mei 2002)
Het cijfer in vet geeft de stamomtrek in centimeters weer. De omtrek wordt standaard gemeten op 150cm hoogte.

• Japanse notenboom (Ginkgo biloba) 501 (in 1999 bedroeg de stamomtrek 489 cm).

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2008

Titel Text: Tuin van de pastorie van de Sint-Pauluskerk