Eclectische villa en stoeterij omgeven door een informele 'herenboerentuin' (31 are) aan­ge­legd circa 1860, met groen­te­kelder en beplantings­heuvel; en­kele monumentale bomen uit oorspronkelijke be­planti­ng.

Marcus Peten wordt omstreeks 1830 in de Primitieve kadastrale legger omschreven als pachter. Hij was eigenaar van de hoeve die aanleunde bij de pastorie van Roosbeek en die met de aanhorigheden (huis, hof, schuur en boomgaard) 65 are besloeg. Vanaf 1859 maakte ook een brouwerij deel uit van het eigendom, namelijk het gebouwtje (perceel 273b) aan de Kleine Beek (ook Vloedgracht genoemd). Bovendien werd dan ook een belendend perceel van 41 are bouwland aangekocht (nummer 249a), waardoor de aanleg van de 'lusthof' in zijn huidige vorm mogelijk werd. Het complex werd daarna diverse keren verbouwd. In 1914 werd het grotendeels door brand vernield en in 1919 in zijn huidige vorm heropgebouwd. De gesloten hoeve van vóór de brand ruimde plaats voor een riante, eclectische villa met een torentje, met onder meer renaissance- en cottage-elementen. De architectuur is vooral naar de tuin toegekeerd en aan die zijde ook pittoresk uitgewerkt (erkers, risali­eten met gelobde bogen, pseudo-vakwerk...). De voormalige oostvleugel van de hoeve werd heraangekleed tot remise en stallingen. In de kadastrale legger verschijnt de term lusthof als omschrijving voor het nieuwe, langwerpige perceel 271d (31 are 10 centiare) ten zuiden van het gebouwencomplex.

Uit enkele elementen kan echter worden afgeleid dat er al lang vóór de wederopbouw sprake was van meer dan een ordinaire hofstee. De hoeve van Peten was een stoeterij die, naar verluidt, een niet onbelangrijke rol gespeeld zou hebben bij de ontwikkeling van het 'Belgisch Trekpaard'. In de lijst van kampioenen van de nationale prijskampen duikt de naam Clement ­ Pe­ten ettelijke keren op – 1893 en 1932 voor hengsten; 1925, 1927, 1929, 1930, 1935, 1939 voor merries. De kampioenhengst van 1932, kleinzoon van moederszijde van de bekende Albion d'Hor, stamvader van een ras met een "zeer sterk bespierde achterhand" maar "iets vette knieën", heette Coctail de Velm. De heropbouwer van Roosbeek was Clement Peten uit Velm bij Sint-Truiden, waar hij een kasteelvilla en zijn belang­rijk­e stoe­terij had (het voormalig instituut Onze-Lieve-Vrouw-Rozen­krans in de Halingen­straat 76), om­ringd door een land­schap­pelijk parkje.

Het heuveltje dat een bijna centrale plaats inneemt in de Roosbeekse tuin wordt gevormd door een met aarde afgedekt, bak­ste­nen tonge­welf, 8 bij 4 meter, met twee verluchtingsgaten aan de westzijde en een verzonken buitentrap en toegang aan de oostzijde. Het gaat om een groentekelder, een uitzonderlijke constructie die min of meer lijkt op deze die zich in het Klein Park (Ave Regina) te Bierbeek (Lovenjoel) bevindt en die mogelijk rond 1860 (na de bouw van de brouwerij) of mis­schien gelijktijdig met een in 1878 geregistreerde ver­bouwing werd aangelegd. Tekenend voor deze bijzondere status van de familie Peten zijn ook enkele sporen van architecturaal reliëf (plantheuvel­tjes) en van oude beplanting in de siertuin: een bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') met 444 centimeter stamomtrek – een uitzonderlijke maat die verband houdt met de lage vertakking – en een prachtig exemplaar van een laag en zwaar vertakte hangende zilverlinde (Tilia x petiolaris) met 340 centimeter stamomtrek. Onder de hoogstammige beplanting, die zich grotendeels aan de straat­zijde bevindt, zijn er enkele jongere exemplaren van minder courante soorten aanwezig, vooral een zwepenboom (Celtis occidentalis), met 162 centimeter stamomtrek bij de dikste geregistreerde exemplaren voor België.

Merkwaardige bomen (opname 14 oktober 1998, stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte.)

• 1. zwepenboom (Celtis occidentalis) 162
• 2. bontbladige cultivar van gewone esdoorn (Acer pseudo­platanus 'Leopoldii') 235
• 3. zilverlinde (Tilia tomentosa) 340
• 4. bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') 444

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Paesmans, Greta

Datum: 2004

Titel Text: Tuin bij het Goed van Peten