Ommuurde pastorietuin, 60 are, met typische dualiteit: een bij de pastorie aansluitend vlak perceel met (oorspronkelijk) een padenkruis en, op de helling naar de Velpe, een informeel aangelegd perceel met vijvertje; rij geknotte linden met door beuken gevormd 'gotisch poortje'.

De pastorietuin van Vertrijk is een van de weinige tuinen waarvan de interne indeling ook op kadasterkaart wordt weergegeven, met name op de Primitieve kadasterkaart (1815-1820). Het pastoriegebouw, boven de deur gedateerd 1784, staat ten noorden van de kerk op een plaats die op de Ferrariskaart (1771-1775) nog onbebouwd is. Het oude tuinterras dat onmiddellijk bij het pastoriegebouw aansluit is kruisvormig ingedeeld. De tuin is momenteel verwilderd en het padenkruis is sinds 1860 uit het kadastraal beeld verdwenen.

Het informeel aanhangsel (met een vijvertje) beslaat de hellende percelen 22 en 23 tot aan de Velpe. Dit gedeelte wordt gedomineerd door hoge opslag van gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus) en gewone es (Fraxinus excelsior). Opmerkelijk is dat beide gedeelten door één 19de-eeuwse bakstenen muur worden omsloten. De enige nog aanwezige, originele beplanting bevindt zich op de scheidingslijn tussen het vlakke 'kruisperceel' (nummer 21) en perceel 22, met name een rij geknotte linden (Tilia x europaea), waarin de ineengegroeide gesteltakken van twee eveneens geknotte beuken (Fagus sylvatica), een uniek 'gotisch poortje' vormen. Beide beuken vormen één kroon. Dit 'poortje' was vermoedelijk de toegang vanuit het formele naar het informele gedeelte van de tuin en is gesitueerd bij het uiteinde van een van de armen van het kruis. Tussen de knotlinden bevindt zich ook een vrij zeldzame struik, met name Europese pimpernoot (Staphylea pinnata).

Naast de Velpe, net buiten de omheiningsmuur, staat een zandstenen kapelletje uit 1796 met daaronder de bron van "D'H. Lucia Patronesse tegen alle Bloed Quaelen en Quaede Oogen Rustende tot Vertryck", zoals op een bedevaartvaantje uit 1788 staat geschreven. Het gaat om een van de talrijke 'miraculeuze' bronnen die in de zandleem- en (vooral) de leemstreek voorkomen en waarop zich een of andere vorm van heiligenverering heeft geënt, vermoedelijk teruggaand op een voorchristelijke bronverering (idem bij de Onze-Lieve-Vrouw van Sterrebornekapel te Boutersem ).

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2004

Titel Text: Tuin van de pastorie van de Onze-Lieve-Vrouw-en-Sint-Luciakerk te Vertrijk