Identificatie en beschrijving
Titel Tuin van de villa Varenberg
Provincie Vlaams-Brabant
Gemeente Bierbeek
Deelgemeente Lovenjoel
Bron Schepping: 2015-05-13
Bijwerken: 2017-05-30
URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300779
Locatie Varenbergstraat 1-3 (Bierbeek)Varenbergstraat
Coördinaten Breedte: 4.78528480321
Lengte: 50.8635737473
label.localisation [50.8641450897,4.78702079993], [50.8639318285,4.78717427169], [50.8638959429,4.78704338008], [50.8634448065,4.78737575146], [50.8630984398,4.78593364394], [50.8629447386,4.78529371532], [50.8628857321,4.78504806665], [50.8627470723,4.78510003031], [50.8627496424,4.78437129599], [50.8627507818,4.78404728935], [50.8627518303,4.78374890665], [50.8627524208,4.78358223736], [50.863024087,4.78364563364], [50.8630047229,4.78339952596], [50.8641698942,4.78388676627], [50.8641661921,4.78400501859], [50.8641470522,4.78461647362], [50.8641454704,4.78466699185], [50.8641520752,4.78494080877], [50.8641579876,4.7851859017], [50.864161807,4.78534425275], [50.8641662254,4.78538798465], [50.8641668193,4.78539386504], [50.864184332,4.78556721311], [50.8641898983,4.78562229355], [50.8642138149,4.78571605639], [50.8643964268,4.78643198884], [50.8644895746,4.78677289853], [50.8644858352,4.78677558972], [50.8641450897,4.78702079993]

Primaire tekst

Tuin van circa 3 hectare, in 1914-1920 aangelegd rond een villa in cottagestijl, met garage en tuiniers- of conciërgewoning; in de aanleg van de moes- en fruittuin is de invloed van de 'Nouveau jardin pittoresque' merkbaar.

Het "château Les Fougères" op de stafkaart van 1930 ontleent zijn naam aan het oude toponiem Varenberg, op zijn beurt een verwijzing naar de vegetatie die dergelijke ontsluitingen van fijnzandig tertiair substraat vaak ken­merkt, gedomineerd door adelaarsvaren (Pteridium aquili­num). De Va­ren­berg ligt als ge­tui­gen­heu­vel aan de zuid­rand van het mas­sief van Pellen­berg, daar­van ge­scheiden door het Neder­blok, een vertakt colluviaal dal. In 1914 laat de Leu­vense notaris Paul Bosmans op voormalige bos­per­celen een huis en een serre bouwen. De rest van het terrein wordt aan­gelegd als 'lust­hof'. Dit huis bestaat uit een bak­stenen be­nedenverdie­ping en een bovenbouw uit pseudo-vak­werk en was vermoedel­ijk bedoeld als tui­niers- of con­ciërgewoning. Het sluit onmid­dellijk aan bij de moes- en fruit­tuin, die aan de noordzijde wordt afge­schermd door een bak­stenen 'fruit­muur'. In de aanleg van het terras dat bij dit gebouw aansluit is de inspiratie van de 'Nouveau jardin pittoresque' duidelijk merkbaar: onregelmatige natuurstenen 'slabs', natuurstenen keermuren en een balustrade. De metalen profielen waaraan de leidraden bevestigd waren zitten nog in de muur, maar er is geen leifruit meer aanwezig. In 1918 wordt circa 150 west­waarts het 'kasteel' gebouwd, een grote cottage in vakwerkbouw maar met een bakstenen benedenverdieping. De oorspronkelijk piramidale torenspits werd door een brand vernield en niet meer opgebouwd maar vervangen door een eenvoudig zadeldak. Het hele landgoed be­slaat circa 3 hec­tare, de oprijlaan vanaf de Pellenbergstraat inbe­grepen.

De stafkaart van 1930 geeft een beeld van de tuin zoals hij tot voor kort bewaard was: een lus­vormige ontsluiting die vanaf het uiteinde van de steil oplopende toe­gangsdreef zoveel mogelijk de hoogte­lijnen volgt en eindigt op een grote rotonde ten zuiden van de villa. Uit een oude prent­briefkaart blijkt dat deze rotonde met rozenperken was afge­zoomd en een grote tuinvaas in haar middelpunt had. Door de aanleg van een zwembad en de bouw van een waterbehandelings­gebouwtje heeft dit gedeelte van de tuin een versnipperd, terrasvormig uitzicht gekregen. Ongeveer halverwege tussen de tuinierswoning en het kasteel staat een eenvoudige zeshoekige gloriëtte, in feite meer een overdekt terras, wat laat veronderstellen dat er vanaf die plaats ooit een uitzicht geboden werd in zuidwaartse richting.

Te oordelen naar de stamomtrekken van de oudste aanplantingen waren de groeiomstandig­heden beter dan op de nabijgel­egen Zielenberg. De meeste bomen hebben omtrekken bereikt tot ver over de twee meter (gemeten op 150 cm hoogte), een bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') zelfs tot 309 centimeter, een hemelboom (Ailanthus altis­sima) tot 263 centimeter, een tamme kastanje (Castanea sativa) tot 242 centimeter, een zomereik (Quercus robur) tot 234 centimeter. Van een jongere ge­neratie zijn waarschijnlijk een balsemzilverspar (Abies balsamea) met 178 centimeter omtrek en – een curiosum verborgen in het bosplantsoen langs de oprijlaan – een Noorse esdoorn met bolstaand blad (Acer platanoides 'Cucullatum') met 154 centimeter omtrek. De jongste aanplantingen zijn zeer gevarieerd en bevatten ook enkele minder courante soorten: reuzenzilverspar (Abies grandis), Koreaanse zilverspar (Abies koreana), blauwe atlasceder (Cedrus atlantica 'Glauca'), Europese judasboom (Cercis sili­quastrum), sikkelcipres (Cryptomeria japonica), zuilvormige beuk (Fagus sylvatica 'Dawyck'), ginkgo (Ginkgo biloba), Amerikaanse amberboom (Liquidambar styraciflua), stermagnolia (Magnolia stellata), watercipres (Metasequoia glyptostroboides), kaneelschijnbeuk (Nothofagus antartica), Servische spar (Picea omorika), blauwe spar (Picea pungens 'Glauca'), draai-den (Pinus contorta).

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2004

Titel Text: Domein van villa Varenberg

Grafische documenten

Het kasteel van de Varenberg te Lovenjoel zonder toren. (Wijnant, Jo, 01-01-1998, ©Vlaamse Gemeenschap)

Het domein Varenberg te Lovenjoel; in de moes- en fruittuin met een terras en aan de noordzijde afgeschermd door een fruitmuur is de inspiratie vanuit de Nouveau Jardin Pittoresque merkbaar. (Deneef, Roger, 01-01-1998, ©Vlaamse Gemeenschap)

Bibliografie

Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschetssen Lovenjoel 1914/3 en 1919/1.

SCHEYS G., Bodemkaart van België: kaartblad Lubbeek 90W, 1957.

VAN DEN BROECK E., Carte géologique de la Belgique, feuille N° 90 Lubbeek-Glabbeek-Suerbempde, 1905.