Vroege landschappelijke tuin met vijvertje (circa 2 hectare) bij een herenwoning uit de 17de eeuw in het dorpscentrum; de 'jardin anglais' verdween rond 1880; drie interessante bomen.

Rond 1830 was het voormalige Gravenhuis of Baljuwhuis aan het marktplein van Galmaarden eigendom van een zekere Denis, rentenier uit Brussel. De eraan verbonden lusttuin strekte zich uit tot aan de rivier de Mark en omvatte twee percelen "plaisirhof" (nummers 380 en 382) gescheiden door een betekenisvol slingerende lijn en, tegen de rivier aan, een amoebeachtig vijvertje (perceel nummer 381), in totaal bijna twee hectaren. Ongetwijfeld gaat het om een onregelmatige, 'Engelse' tuin, bestaande uit een grotendeels open ruimte met een waterpartij, aan de noord- en oostzijde visueel afgeschermd door een dichte beplanting, zoiets als een lustbos met een 'landschappelijk' golvende rand. De Primitieve kadasterkaart geeft geen verdere details prijs, evenmin als de 19de-eeuwse topografische kaarten. Er bleven geen bomen uit die periode bewaard, behalve misschien een treures. In 1882 verdwijnt de term lusthof zelfs uit de kadastrale legger.

In 1836 werd het Baljuwhuis samen met 63 hectare grond verkocht aan landbouwer-brouwer Philippe Olemans, die rond 1866 een eerste verbouwing liet uitvoeren, waarbij de vleugel langs de Brusselsestraat (onderverdeeld in verschillende woningen) en die parallel met het woonhuis (waarin zich ook de doorsteek naar de tuin bevindt) werden toegevoegd. In 1878 werd door het kadaster de installatie van een "stoombrouwerij" geregistreerd. Het imposante 'boerenburgerhuis' dat beschreven wordt in de monumenteninventaris is het resultaat van een tweede verbouwing rond 1880. Toen werden de fraaie vorstkam (verdwenen bij de restauratie) en de cementbepleistering van de gevels van het woonhuis aan de straatkant aangebracht – met imitatievoegen op de benedenverdieping en sieromlijstingen van de vensters op de bovenverdieping. De 17de-eeuwse ordonnantie van de achtergevel bleef behouden: het traptorentje met kegeldak, de gaanderij van geprofileerde, zandstenen rondbogen op zuiltjes op de begane grond (opnieuw opengemaakt bij de restauratie in de jaren 1980), de verdieping met speklagen en voormalige kruisramen. De aangebouwde dienstvleugel heeft nog duidelijke kenmerken uit de 17de of 18de eeuw (laag boogdeurtje met apart bovenlicht); de industriële brouwerijschouw uit 1880 verdween bij de voormelde restauratie. De voornaamste toevoeging uit 1880 is de eenlaagse vleugel met vijf blindbogen en pilasters, haaks op de woonvleugel, die het complex aan de zuidzijde afsluit.

Het Baljuwhuis werd grondig gerestaureerd in 1982-1983 en opengesteld als Provinciaal 'trefcentrum'. Tot lering van de bezoeker werden in de schaduw van de bakstenen tuinmuur aan de Brusselsestraat een kruidentuin en bovendien ook een 'rosarium' van zestien perken met 25 verschillende soorten en variëteiten aangelegd. Van oude structuren of bomen blijft niets over, behalve een mooie achtstammige goudbonte reuzenlevensboom (Thuja plicata 'Zebrina') en vooral twee oude treuressen (Fraxinus excelsior 'Pendula') waarvan één van ongeziene afmetingen.

Merkwaardige bomen (Opname 26 juli 2001. Het cijfer in vet geeft de stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte.)

• 1. goudbonte reuzenlevensboom (Thuja plicata 'Zebrina') 148(130), dikste stam van mooi achtstammig exemplaar
• 3. treures (Fraxinus excelsior 'Pendula') 243
• 4. treures (Fraxinus excelsior 'Pendula') 371, kampioenboom voor België

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2005

Titel Text: Tuin van het Baljuwhuis