Gedeeltelijk ommuurde tuin achter een in 1847 gebouwde pastorie, oorspronkelijk 25 are 70 centiare, later verkleind tot 21 are.

In 1849-1850 werd op 100 m van de kerk een nieuwe pastorie gebouwd, vermoedelijk omdat de oude te ver van het centrum lag. Het gebouw werd ontworpen door Louis Spaak, 'provinciaal architect' van Brabant. In die functie ontwierp hij tal van openbare gebouwen, waaronder kerken en gemeentehuizen. Het gros van zijn oeuvre werd beheerst door een neoklassieke vormgeving en getuigt meestal van een grote soberheid, regelmaat en eenvoud. Deze karakteristieken vinden we ook terug in de pastorie van Opwijk, een bakstenen 'dubbelhuis' van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een schilddak. De versiering bleef beperkt tot de bepleisterde en witgeschilderde voorgevel, met klossen onder de houten kroonlijst, een geprofileerde band onder de dichtgestopte steigergaten, een gevelbrede druiplijst tussen de gelijkvloerse en de eerste verdieping, een arduinen omlijsting van de voordeur. Het gebouw lag oorspronkelijk 5 m achter de rooilijn en werd voorafgegaan door een koertje tussen twee vooruitspringende dienstvleugels, dat door een metalen hek van de straat werd gescheiden.

De gedeeltelijk ommuurde achtertuin had een oppervlakte van 25 are 70 centiare, later gereduceerd tot 21 are. Hij werd aan de westzijde begrensd door een uitloper van het grachtenstelsel rond de 'Borcht', de feodale dorpsburcht, in de kadastrale legger aangeduid als vijver (perceel 552a). De eerste bewoner, pastoor-deken Petrus-Josephus Van Hemel, stond bekend als tulpenliefhebber en zou in 1856 ter gelegenheid van de afkondiging van het dogma van de 'onbevlekte ontvangenis' de variëteit 'Immaculata' (uiteraard sneeuwwit) in omloop hebben gebracht. Van Hemels tulpenbedden zijn verdwenen, maar de zomerlinde en de bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') tegen de met steunberen uitgeruste zuidmuur zijn ongetwijfeld overblijfselen van de oudste beplanting. De andere bomen – Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron tulipifera), magnolia (Magnolia x soulangeana), ginkgo (Ginkgo biloba)... – dateren van na de Tweede Wereldoorlog. De lichte ophoging waarop de beuk en de linde staan – tot voor kort was er nog een tweede bruine beuk – laat vermoeden dat de oorspronkelijke lay-out niet de kruispadindeling van traditionele pastorietuinen had, maar aan een landschappelijk model beantwoordde. Het huidige rondpad zou dan nog grotendeels kunnen overeenstemmen met het oorspronkelijke padentracé. De pastorietuin van Opwijk met zijn in bol of kegel gesnoeide buxussen en taxussen en zijn borders met struiken – onder meer muizendoorn (Ruscus aculeatus) en Europese pimpernoot (Staphylea pinnata) – en vaste planten, is één van de zeldzame pastorietuinen die nog intensief worden onderhouden.

Auteur: Deneef, Roger

Auteur: Paesmans, Greta

Auteur: Wijnant, Jo

Datum: 2011

Titel Text: Pastorietuin van de Sint-Pauluskerk